Stikstofmeststoffen waaronder Kalkammonsalpeter

Dossiergegevens van

Type meststof en eigenschappen.

Kalkammonsalpeter is een kunstmeststof die breed inzetbaar is als stikstofmeststof. In tegenstelling tot de naam voegt de meststof geen kalk toe aan de grond, maar werkt juist licht zuur. De helft van de werkzame stikstof is in de vorm van nitraatstikstof, de andere helft ammoniumstikstof.

Alternatieven voor kalkammonsalpeter

1. Organische bemesting met bijvoorbeeld compost, stalmest, bloedmeel, sojameel enzovoort. Zie hiertoe de pagina’s:

-bloedmeel en sojameel en guano

-organische meststoffen

-geconcentreerde organische mengmeststoffen

2. Kalkstikstof (cyanamide). Deze langzaam werkende stikstofmeststof dient voorzichtig te worden toegepast, het werkt tevens als onkruid bestrijdings-middel vanwege zijn scherpe karakter. Het heeft tevens een aaltjesdodende werking. Is bijzonder schadelijk voor het bodemleven. Giftig, niet inademen.

3.  Zwavelzure ammoniak. Een drastische naam voor een weinig agressieve stikstofmeststof die bestaat uit ammoniumsulfaat.  De meststof werkt op den duur (enkele weken) wel zuur in de bodem. Vanwege deze eigenschap wordt deze meststof vaak gebruikt op kalkrijke bodems. Hoewel er vaak wel veel zwavelzure ammoniak nodig is om de pH op een kalkrijke grond te laten dalen, kunnen de plekken waar een korrel zwavelzure ammoniak valt wel kort rond die korrel  sterkere pH-daling meemaken. Hierdoor kunnen tijdelijk spoorelementen iets beter ter beschikking komen. De meststof wordt ook gebruikt omdat deze goedkoper is dan bijvoorbeeld kalkammonsalpeter, maar dit prijsverschil is een illusie wanneer de meststof op bodems met een pH onder de 6 wordt gebruikt. Er kan dan vroeg of laat weer een kalkbemesting nodig zijn om het effect teniet te doen, en daarmee vervalt het voordeel.

4. Ureum: Sterk zuurwerkende stikstofkunstmest. In de grond wordt deze afgebroken tot ammonium. De meststof werkt op den duur (enkele weken)  zuur in de bodem. Vanwege deze eigenschap wordt deze meststof vaak gebruikt op kalkrijke bodems. De meststof wordt ook gebruikt omdat deze goedkoper is dan bijvoorbeeld kalkammonsalpeter, maar dit prijsverschil is een illusie wanneer de meststof op bodems met een pH onder de 6 wordt gebruikt. Er kan dan vroeg of laat weer een kalkbemesting nodig zijn om het effect teniet te doen, en daarmee vervalt het voordeel.

7. Ureum-formaldehyde meststoffen. Deze meststoffen zijn aanmerkelijk duurder dan de meeste andere stikstofmeststoffen, maar deze meststof heeft als voordeel dat deze veel trager stikstof vrijgeeft in de bodem. (38% N)

8. Kalisalpeter (NK 13-45) Voordeel van deze meststof is dat er geen sulfaat in deze meststof zit. De meststof is goed oplosbaar in water. Nadeel kan zijn dat er tevens kalium in zit.  Dit is uiteraard geen bezwaar als er tevens enig kalium is gewenst. Kalksalpeter is ook volledig oplosbaar, het verhoogt de pH niet in relevante mate en bestaat uit calciumnitraat. Chilisalpeter bestaat uit natriumnitraat en werd gewonnen uit vogelmest depots in Zuid- Amerika. De werking is gelijk aan de snelste stikstofmeststof.

9. Andere mengmeststoffen waarin stikstof zit. Hier zitten echter ook andere elementen in zoals veelal fosfaat, kali en magnesium. Deze verhouding tussen de verschillende componenten van deze mengmeststof moet dan wel in grote lijnen aansluiten bij de behoefte van de bodem.  Dit kunnen zowel organische meststoffen zijn als meststoffen gebaseerd op kunstmest.  Een goed voorbeeld is de mengmeststof  NPK12+10+18, deze kunstmeststof is al tientallen jaren heel populair als algemene meststof. Meer info hierover.

Een speciale groep van mengmeststoffen op basis van kunstmest zijn de gecoate meststoffen. Een veel voorkomende formule is het type dat gedurende 6 maanden min of meer geleidelijk meststoffen in de bodemoplossing brengt. Er zijn ook andere formuleringen globaal van 3  tot 12 maanden. Een nadeel zijn de hogere kosten. Organische meststoffen werken ook langzamer en zijn veelal goedkoper en beter voor de bodemstructuur.

Vorm van het product

Kalkammonsalpeter, magnesammonsalpeter, zwavelzure ammoniak, ureum en veel mengmeststoffen worden in korrelvorm geleverd. Er is wel enig verschil in uiterlijk en vorm tussen de verschillende producenten / merken.

Dosering / gebruiksaanwijzing

Algemeen:

Met stikstofhoudende meststoffen dient in de regel elk jaar te worden bemest. Zie ook het artikel over stikstof uit de bodemkrant.

De dosering van stikstof door middel kunstmest verdient voorzichtigheid. Teveel ineens stimuleert de groei te sterk, waardoor ziekten en plagen of andere praktische problemen met een gewas kan ontstaan.  Bij een gazon kan bij een te hoge dosering van stikstof de groei zo sterk zijn dat er vaker moet worden gemaaid om de groei bij te houden.

De bodem geeft ook stikstof af, de ene (veel) meer dan de andere. Vandaar dat in de bodemanalyse een op uw bodem toegesneden advies wordt aangegeven.

Bij strooien over het gewas kunnen achterblijvende korrels, maar ook achterblijvend stof van de bemesting schade veroorzaken. Spoel deze dan in voorkomend geval met ruim water van de planten af.

Stikstof beweegt zich in zand zeer gemakkelijk door de grond. In klei- en veengronden beweegt het goed door de grond.

Ammonium spoelt minder snel uit, hierdoor kan een ammoniumhoudende of

--vormende meststof enkele weken langer werken dan een meststof op basis van nitraat.

Gehalte aan meststoffen

*) zbw = zuurbindende waarde of basenequivalent. (meer uitleg bij kalkmeststoffen)

verontreinigingen

Geen relevante verontreinigingen bekend.

Bijwerkingen / nadelen

Sommige stikstofmeststoffen zoals zwavelzure ammoniak, ureum en ammoniumnitraat maken zuren in de grond vrij, dit kan bij bodems onder de 5 een probleem zijn.  Sommige soorten ureum bevatten (teveel) biuret, deze stof is schadelijk voor planten.

Contact met planten

Kalkammonsalpeter, zwavelzure ammoniak, ammoniumnitraat, 12+10+18 en andere  kunstmest-mengmeststoffen met stikstof geven schade aan de plant wanneer de plant hiermee (langdurig) in contact komt. Er is dan ook geen extra toevoeging aan plantgaten gewenst. Bij strooien over het gewas kunnen achterblijvende korrels, maar ook stof schade veroorzaken. Spoel deze dan in voorkomend geval met ruim water van de planten af.

Toegestaan in de biologische land- en tuinbouw

Geen van de genoemde meststoffen is toegestaan.

Verkrijgbaarheid

NEDERLAND / BELGIE

NPK 12+10+18, kalkstikstof (!), bloedmeel en chilisalpeter zijn voor particulieren algemeen verkrijgbaar bij zeer vele tuincentra en winkels die het merk ASEF, PARK of POKON voeren. Hier zijn verpakkingen vanaf 2 tot 10 kilo verkrijgbaar.

Voor de professionelen zijn de diverse stikstofmeststoffen, meestal in verpakkingen van 25 kilo verkrijgbaar bij toeleveringsbedrijven voor land- en tuinbouw.

Prijs indicatie

Herkomst / fabricageproces

Stikstofkunstmeststoffen worden veelal geproduceerd door stikstofbinding uit de lucht. In Nederland wordt dit procédé uitgevoerd door de DSM. Andere grote producenten zijn Norsk Hydro en Kemira. Hierbij wordt relatief  veel energie gebruikt. Soms wordt kalk toegevoegd (bij kalkammonsalpeter) zodat de zuurwerking wordt gecompenseerd.

Meer info

Zie artikel over stikstof in de bodemkrant