Kalkmeststoffen

Dossiergegevens van

kalkmeststoffen in de groenvoorziening en tuinbouw.

Type meststof en eigenschappen.

Algemeen: Het gaat bij vrijwel alle kalkmeststoffen om calcium en magnesiumcarbonaten die in de bodem een basische reactie geven en daardoor zuur neutraliseren in de bodem. Er zijn vele variaties in de handel waarbij het meestal alleen het magnesiumgehalte en het zuurbindende waarde verschilt.  Kalkmeststoffen kunnen alleen verantwoord worden toegepast na een bodemonderzoek, waarbij naast de pH ook het organische stofgehalte en kleigehalte nodig zijn om uit te kunnen rekenen. Testkitjes die de pH meten blijken in de praktijk niet alleen bijzonder onnauwkeurig in de meting zelf, maar ook het gegeven advies is op zijn minst slecht omdat te weinig rekening wordt gehouden met de bodemeigenschappen. Afhankelijk van onder meer het organische stofgehalte is namelijk de hoeveelheid kalk hoger of lager die nodig is om een pH eenheid te verhogen. Door overbekalking kan definitieve schade ontstaan. Eenmaal gegeven kalk kan niet zomaar weer worden gecompenseerd of verwijderd uit de grond. De toestand kan bijvoorbeeld pas na tien of meer jaren goed komen doordat de pH in die tussentijd iets daalt.

De volgende merken, begrippen vallen allemaal onder de categorie Koolzure magnesiakalk met veelal de opgave van het MgO (=magnesiagehalte) in procenten variërend tussen de 0 en 35 % MgO en een zuurbindende waarde tussen de 44 en 110. 

Chemisch gezien is er betrekkelijk weinig onderscheid tussen al deze bovengenoemde kalksoorten. Ze bestaan alle uit verschillende combinaties magnesium- en calciumcarbonaten. In alle kalksoorten zijn spoorelementen in natuurlijke vorm aanwezig. Hiernaast zijn nog vele andere soorten kalkmeststoffen of afvalproducten die als kalkmeststof worden afgezet. Bovenstaande lijst zijn die kalkmeststoffen die in de tuincentra en in landbouwcooperaties te vinden zijn, of die beschikbaar zijn voor de professionele groenverzorging.

Alternatieven voor kalkmeststoffen:

1.  Thomasslakkenmeel.  Deze meststof bevat 40 % zuurbindende waarde en 11-16% fosfaat. Deze meststof is alleen een alternatief voor kalk als er tevens extra fosfaat gewenst is, en deze hoeveelheid overeenkomt met de hoeveelheid kalkwerking die nodig is. De meststof is slecht verkrijgbaar, of gemengd met kalizout.

2. Magnesiumcarbonaat (puur) Zie 1.  Het magnesiumgehalte alsmede de kalkwerking is sterk. Geen meststof voor algemeen gebruik.

3. Natuurfosfaat (zie meststoffendossier) bevat ongeveer 20% zuurbindende waarde en 26-29 % fosfaat. Deze meststof is alleen een alternatief voor kalk als er tevens extra fosfaat gewenst is, en deze hoeveelheid overeenkomt met de hoeveelheid kalkwerking die nodig is.

Kalksalpeter, kalkammonsalpeter en kalkstikstof zijn GEEN alternatieven voor kalk. De eerste twee geven geen pH verhoging in de grond, de derde wordt afgeraden te gebruiken vanwege ongunstige eigenschappen voor bodem en mens.

Vorm van het product

Veelal geleverd als een droog poeder. Voordeel hiervan is dat het product goed door de grond te verdelen is, hetgeen belangrijk is. Nadeel is het stuiven ervan, waardoor het een onprettig karwei is wanneer niet de goede technische mogelijkheden aanwezig zijn om dit netjes uit te voeren.

Andere zijn leverbaar als nat poeder, deze kalk is licht vochtig en stuift daarom niet. De verdeling over de grond is iets minder als van droge kalk, maar nog steeds redelijk.

Vooral in tuincentra wordt ook gekorrelde kalk verkocht. Voordeel is het grote strooigemak, nadeel is dat de verdeling door de grond minder goed is, hetgeen nadelig is omdat kalk zich uit zich zelf niet goed mengt door de grond.  De verdeling over de tuin heen is vaak wel weer nauwkeuriger met een korrel.

Dosering / gebruiksaanwijzing

Algemeen:

Het wordt vrijwel alleen geadviseerd wanneer de pH van de bodem te laag is. Indien de pH van de grond rond de streefwaarde zit wordt een onderhoudsbemesting geadviseerd. Bij ruime pH wordt geen kalk meer geadviseerd. Het is dan eerder schadelijk dan nuttig.

Verdeel de kalk zo mogelijk goed DOOR de gehele teeltlaag van de grond.

verontreinigingen

Geen relevante verontreinigingen bekend.

Bijwerkingen / nadelen

geen

Contact met planten

Kalk geef meestal beperkt schade aan de plant wanneer de plant hiermee in contact komt.. Bij strooien over het gewas kunnen achterblijvende korrels, maar ook stof schade veroorzaken. Spoel deze dan in voorkomend geval met ruim water van de planten af.

Toegestaan in de biologische land- en tuinbouw

Vrijwel alle kalksoorten zijn toegestaan in de biologische land en tuinbouw. Het kan zijn dat in sommige biologische merken maerl / koraalalgenkalk / lithotamnium vanwege de herkomst niet is toegestaan.

Verkrijgbaarheid

NEDERLAND

Diverse kalkmeststoffen zijn voor particulieren algemeen verkrijgbaar bij zeer vele tuincentra en winkels onder verschillende merken.

Professionelen en particulieren met een grotere kalkbehoefte kunnen zich ook richten naar land- en tuinbouw toeleveringsbedrijven

Prijs indicatie (euro)

Herkomst / fabricageproces

Kalk wordt meestal gewonnen door (dag) mijnbouw, in Nederland bij Winterswijk en rond Maastricht, verder in Duitsland en diverse andere landen. Koraalalgenkalk en lithotamnium wordt gemaakt van koraalrif in en rond de oceanen.

Meer info

Zie artikel over pH / zuurgraad  in de bodemkrant